„Paradygmat romantyczny wciąż się odradza. Za każdym razem, kiedy jest niewola, to wypowiadamy swoją tęsknotę do wolności i wypowiadamy swoją wolę walki odwołując się do zaklęć romantyzmu, do słów skrzydlatych romantyzmu, do dzieł romantycznych, do przykładu romantycznych bojowników o wolność. Zawsze, kiedy cieszymy się okresem wolności, to romantyzm pokazuje wtedy inne oblicze; mianowicie oblicze egzystencjalne. Pokazuje w jaki sposób rozumiał los ludzki, w jaki sposób budował antropologię człowieka. Także romantyzm jest po prostu początkiem nowożytności. A jeśli upływ czasu, historię, porównamy do budowania domu, to romantyzm to są fundamenty nowożytnego myślenia. A co byśmy nie zrobili, czy dom zbudujemy wyższy, czy niższy, drewniany czy murowany, z dachem takim czy owakim, to nigdy nie przeskoczymy kształtu, jaki nam nadają fundamenty. I tak posługują się tym porównaniem, powiedziałbym, że bez romantyzmu nie będziemy w stanie nigdy zrozumieć do końca tego, czym jest współczesność, chociaż posługujemy się już oczywiście zupełnie innym językiem, inną idiomatyką niż ta, którą posługiwali się romantycy” – prof. Andrzej Fabianowski.
Słowa te chyba najlepiej oddają sens projektu „Kody Literatury”, którego celem jest promocja polskiej literatury romantycznej. Pomysł na projekt zrodził się już dawno temu, ale o dziwo dopiero rok 2020, skądinąd rok dramatyczny w dziejach świata, pozwolił na realizację tego zamysłu. Ta epoka literacka codziennie zaskakuje opisami, poetyckimi obrazami, tematami i, przede wszystkim, swoją aktualnością. Publikowane w mediach społecznościowych ciekawostki i cytaty, niekiedy osadzone we współczesnym kontekście, stają się nietypowym komentarzem współczesnych wydarzeń. Romantyczni poeci zdają się mówić: „patrzcie, my już to powiedzieliśmy. Teraz wy powtarzacie za nami”.
Jednak najważniejsze w naszym projekcie są działania skierowane do młodzieży. Warsztaty czytania performatywnego (których inspiracją była „Czytelnia Dramatu”), które pomagają młodym uczestnikom projektu lepiej zrozumieć język poetów XIX w., sens napisanych przez nich utworów, a przy tym odkrywać literaturę jako materiał, który może służyć jako punkt wyjścia do wielu ciekawych inicjatyw.
Pierwsza edycja została poświęcona twórczości Juliusza Słowackiego. Poecie, który jest – jak uważa prof. Marek Troszyński – „patronem indywidualizmu, własnego zdania, niepoddawania się myśleniu mainstreamowemu, może nawet trochę takiego myślenia alternatywnego, trochę kontrkulturowego. I pozostaje właśnie takim, można powiedzieć, tricksterem – kimś, kto stale szuka drogi jakby przekory i potem z tej przekory rodzą się wartości”. Oczywiście, nie był to jedyny powód, gdyż utworem czytanym podczas Narodowego Czytania 2020 była „Balladyna” Słowackiego.
Pierwsza edycja projektu zebrała grupę młodych ludzi z województwa lubelskiego, która chciała kontynuować działania czytelnicze i tak oto, podczas drugiej edycji projektu powstało nagranie „Zemsty” Aleksandra Fredry.
Trzecia edycja odbędzie się w roku 2022, w której poszerzyliśmy ofertę o wykłady i gry.
W ciągu ostatniego roku odbyły się tzw. „side projects” kierowane do młodzieży, których inspiracją była literatura: Dziady challenge, animacja poklatkowa, gra terenowa „Lekturowo”.